Με αφορμή την «Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού (school bullying)», ας αφήσουμε λίγο στην άκρη το πρωτόγνωρο φαινόμενο της πανδημίας που μαστίζει τον κόσμο εδώ κι ένα χρόνο, κι ας εστιάσουμε στο κοινωνικό φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού που ανέκαθεν υπήρχε, όμως έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια σε διεθνές επίπεδο.
Όλοι μας παρακολουθούμε καθημερινά τα γεγονότα, στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο, τις περισσότερες φορές, και, λόγω της πλέον ταχύτατης διάδοσης των γεγονότων παγκοσμίως, ακούμε όλο και περισσότερο για περιστατικά που αφορούν σχολική βία και εκφοβισμό.
Πιο συγκεκριμένα , περιστατικά όπως ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, ο ξυλοδαρμός μαθητών, η ηλεκτρονική βία, η σεξουαλική παρενόχληση, ο βανδαλισμός των σχολείων, ο χουλιγκανισμός των μαθητών και πολλές άλλες βίαιες συμπεριφορές των παιδιών-μαθητών αποτελούν δυστυχώς αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ενημέρωσης.
Είναι, βέβαια, πολύ λυπηρό το γεγονός ότι τέτοιου είδους περιστατικά πραγματοποιούνται από παιδιά-μαθητές που πηγαίνουν στο σχολείο με σκοπό την εκπαίδευση σε πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο και τη δημιουργία ενός ανθρώπου με αρχές και γνώσεις, ικανό να ανταπεξέλθει στην κοινωνική ζωή.
Από πού πηγάζουν όμως στα παιδία τέτοιες συμπεριφορές;
Το παιδί από πολύ μικρή ηλικία διαμορφώνει μια προσωπικότητα που επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει. Μάλιστα τις περισσότερες φορές παρατηρούμε τα παιδιά να αντιγράφουν συμπεριφορές και ενέργειες των γονιών τους.
Για παράδειγμα, όταν το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν οι γονείς δεν είναι κατάλληλο, θα έχει σαν συνέπεια στο παιδί να μιλάει με όμοιο τρόπο στο συμμαθητή του. Επίσης πολλές φορές βίαιες συμπεριφορές μαθητών στο σχολείο οφείλονται στο γεγονός ότι έχει αντιμετωπίσει περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Ακραίες συμπεριφορές λοιπόν των γονέων θα έχουν και τις αντίστοιχες επιπτώσεις στην συμπεριφορά των παιδιών. Οι γονείς είναι σημαντικό να αποτελούν σωστό παράδειγμα και στήριγμα στο παιδί και να συνιστούν τον ακρογωνιαίο λίθο στην ομαλή διαπαιδαγώγηση του νέου.
Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Καθώς βρισκόμαστε στη θέση να είμαστε κι εμείς νέοι εκπαιδευτικοί θεωρούμε πως ο δάσκαλος είναι αυτός που ζει καθημερινά τους μαθητές και μπορεί να εντοπίσει πιθανά περιστατικά ενδοσχολικής βίας και να δράσει άμεσα, αποφασιστικά αλλά και με την ανάλογη διακριτικότητα.
Απέναντι σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού οφείλει να κάνει ότι περνάει από το χέρι του για την αντιμετώπισή του. Αφενός, να προσπαθήσει να εμφυσήσει στους μαθητές του ηθικές και αξίες, όπως ο σεβασμός στην ατομικότητα του καθενός, η αξιοπρέπεια, η ευγένεια, η αγάπη, η ομαδικότητα. Αυτό γίνεται τόσο μέσα από τη δράση του στα πλαίσια της τάξης, όσο και μέσα από την ίδια του τη συμπεριφορά, καθώς αποτελεί ένα πρότυπο για τους μαθητές του.
Αφετέρου όταν παρατηρήσει συμπεριφορές που παραπέμπουν σε εκφοβισμό, λεκτική η σωματική βία, οφείλει να μην αγνοήσει τα γεγονότα, αλλά να επέμβει άμεσα και αποφασιστικά. Ο ίδιος σε συνεργασία με τον γονέα πρέπει να συμβάλουν αρμονικά στην αντιμετώπιση κάθε προβλήματος που απασχολεί το παιδί-μαθητή καθώς και στη διάπλαση μιας άρτιας προσωπικότητας.
Φυσικά, πέρα από τον σπουδαίο ρόλο που επιτελούν οι γονείς και ο εκπαιδευτικός, υπάρχουν κι άλλοι φορείς που μπορούν κι οφείλουν να συμβάλουν στην καταπολέμηση αυτής της μάστιγας του «bullying».
Τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο έχουν πλέον αισθητή επιρροή στη ζωή μας. Πρέπει να χρησιμοποιούνται ωφέλιμα, προβάλλοντας περιστατικά σχολικού εκφοβισμού και παρουσιάζοντας τρόπους αντιμετώπισής του.
Ακόμα σε κοινωνικό επίπεδο είναι δόκιμο να γίνονται συνεχείς προσπάθειες για την ενίσχυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την ισότητα και την αλληλεγγύη.
Εν κατακλείδι, ο σχολικός εκφοβισμός – «bullying» αποτελεί ένα μείζων πρόβλημα στην εποχή μας, το οποίο καλούμαστε να το κοιτάξουμε στα μάτια και όχι να γυρίσουμε την πλάτη ως κάτι ασήμαντο. Είναι χρέος μας να παρέχουμε ένα σχολικό περιβάλλον με σεβασμό στη διαφορετικότητα, στις ιδιαίτερες ανάγκες του καθενός και με ίσες ευκαιρίες για όλους.
Άλλωστε η δράση όλων μας αναφορικά με αυτό το πρόβλημα είναι που θα οδηγήσει τις μελλοντικές γενιές στη σωστή κατεύθυνση για την εξάλειψή του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΤΣΑΚΗΣ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΑΤΖΙΟΣ
Ποδοσφαιριστές Εργοτέλη – Απόφοιτοι του Παιδαγωγικού τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης
